Home > Informatie voor patiënten > Anale fistels

Minimaal invasieve behandeling van anale fistels
met radiofrequente energie

Wat is een fistel?

Een fistel (Latijn voor ‘buis’ of ‘pijp’) is een abnormale verbinding tussen twee lichaamsdelen die normaal gesproken niet met elkaar verbonden zijn, zoals twee organen, twee bloedvaten (d.w.z. een slagader en een ader) of een inwendig orgaan en het huidoppervlak. Sommige mensen worden geboren met fistels; bij anderen ontstaan ze in verband met letsel, ziekte of bepaalde medische behandelingen. Het meest voorkomende type fistel is de fistula ani of anale fistel, waarbij het rectum in verbinding staat met de huid nabij de anus.

Waardoor worden anale fistels veroorzaakt?

Anale fistels, ook wel fistula anigenoemd, zijn meestal het gevolg van een abces (verstopping en infectie) van een klier in de anus, doordat pus zich ophoopt in het omliggende weefsel en een klein kanaal achterlaat wanneer het wordt afgevoerd. Ze kunnen ook ontstaan door ontsteking van het maag-darmkanaal, bijvoorbeeld door de ziekte van Crohn of door colitis ulcerosa.

Onderzoekers weten niet helemaal zeker waarom sommige mensen een anale fistel krijgen en andere niet, maar het belangrijkste om te weten is dat ze worden veroorzaakt door ontsteking, niet door gebrekkige hygiëne. Ze komen het vaakst voor bij volwassenen rond de 40 jaar, maar kunnen ook ontstaan bij jongere personen, met name bij een voorgeschiedenis van chronische problemen van het maag-darmkanaal. Andere mogelijke risicofactoren voor anale fistels zijn:

  • Voorgeschiedenis van anale abcessen of fistels
  • Trauma (letsel) in het gebied
  • Eerdere operatie of radiotherapie
  • Bepaalde infecties, zoals tuberculose of hiv
  • Diabetes

Soorten anale fistels

Anale fistels worden geclassificeerd op grond van de plaats waar ze zich voordoen en op de sluitspieren (die dienen om de stoelgang te regelen) die erbij betrokken zijn. In volgorde van meest tot minst gangbaar zijn de vier typen:

  • Intersfincterische fistel (tussen de inwendige en de uitwendige sluitspier)
  • Transsfincterische fistel (door beide sluitspieren heen lopend)
  • Suprasfincterische fistel (omhoog en over de uitwendige sluitspier heen cirkelend)
  • Extrasfincterische fistel (rond de buitenkant van de sluitspieren)
Intersfincterische fistel
Transsfincterische fistel
Suprasfincterische fistel
Extrasfincterische fistel

Hoe weet ik of ik een anale fistel heb?

Aangezien anale fistels gewoonlijk ontstaan door drainage, is een veelvoorkomend symptoom lekken van pus of ander vocht nabij de anus lekt. Dit kan een onaangename geur hebben en jeuk of irritatie veroorzaken. Andere mogelijke symptomen zijn:

  • Zwelling en roodheid nabij de anus
  • Kloppende pijn die erger wordt wanneer u beweegt, gaat zitten, hoest of naar het toilet gaat
  • Koorts, koude rillingen, algeheel misselijk gevoel
  • Bloed of pus in de ontlasting
  • In sommige gevallen fecale incontinentie

Anale fistels voorkomen

U kunt het risico op anale fistels verminderen door obstipatie te vermijden, bijvoorbeeld door vezelrijk voedsel te eten en veel water te drinken. Regelmatig bewegen helpt ook om uw ontlasting zacht te houden en de darmen goed te laten werken. Zorg dat u naar het toilet gaat zodra u de aandrang voelt en houd uw billen schoon en droog – ook al is er geen direct verband tussen fistels en persoonlijke hygiëne, reinheid kan het risico op huidinfecties verminderen. Langdurig zitten kan ook het risico op fistels verhogen bij mensen die er al vatbaar voor zijn. Probeer op een zitring te zitten om de druk op uw rug en onderlichaam te verminderen.

Behandeling van anale fistels met Fistura®

Als u vermoedt dat u een fistula ani hebt, is het belangrijk om medische hulp in te roepen – ook als het onderliggende abces (infectie) zich oplost, is het onwaarschijnlijk dat de fistel vanzelf zal genezen en deze kan nieuwe infecties veroorzaken als ze niet wordt behandeld. Als uw arts vermoedt dat u een fistel hebt, kan hij of zij u doorverwijzen naar een colorectale specialist voor aanvullende tests en behandeling.

Hoewel fistels vaak operatief worden behandeld (door de fistel in de lengte door te snijden zodat er een plat litteken achterblijft), kan de ingreep enkele weken of zelfs maanden pijnlijk herstel vergen en een risico op anale incontinentie met zich meebrengen.

Een nieuwe sluitspiersparende optie is Fistura®, een ingreep waarbij de fistel door middel van radiogolven wordt geablateerd (= verwijderd). De arts brengt een dunne, flexibele katheter in de fistel in en voert gerichte radiofrequentie-energie toe naar de tip van deze katheter; de resulterende hitte vernietigt de wanden van het fistelkanaal terwijl het omliggende gezonde weefsel intact blijft. De katheter wordt langzaam teruggetrokken door de fistel, waarbij de fistel geleidelijk wordt afgesloten.

Op consultatie legde mijn dokter me uit dat ik een anale fistel had en dat ik geopereerd moest worden. Natuurlijk heb ik (in anno 2023) hierna Dr Google geraadpleegd om alle horrorverhalen over mogelijke incontinentie te lezen. Een nachtmerrie die ik niet wilde meemaken. Dus koos ik voor Fistura, een spierbesparende en veilige methode met maximaal comfort voor de patiënt. Ik was bang dat ik enkele dagen vreselijke pijn zou hebben, maar niets was minder waar! Extreem weinig pijn en ik mocht zelfs dezelfde dag nog naar huis. Nu, 6 maanden later, nog steeds geen pijn. Alle geluk had Dr Google geen gelijk!

Voordelen van Fistura®

  • Uitgevoerd via dagopname – duurt slechts enkele minuten
  • Minimaal invasief (geen incisie), dus geen risico op incontinentie
  • Weinig tot geen pijn; minimale nazorg
  • Geschikt voor de behandeling van fistels in verband met Crohn
  • Normale dagelijkse bezigheden kunnen snel worden hervat

Waar kan ik terecht voor behandeling?