Wat zijn spataderen?

Om te beginnen: wat is het verschil tussen slagaders en aders? Het hart pompt bloed naar de rest van het lichaam via de slagaders, waarna de aders het bloed weer terugvoeren naar het hart. Slagaders hebben een dikke wand met spieren erin om het bloed in beweging te houden, terwijl dunwandige aders afhankelijk zijn van kleine eenrichtingskleppen om te voorkomen dat het bloed in de verkeerde richting stroomt (wat vaak betekent dat ze tegen de zwaartekracht in werken). Als deze kleppen verzwakt of beschadigd zijn, kan bloed zich in de ader ophopen in plaats van naar het hart terug te keren. Na verloop van tijd kan door dit extra bloed de wand van de ader gaan uitrekken en uitstulpen.

Spataderen zijn een veelvoorkomende aandoening die maar liefst 40% van de bevolking treft. Oppervlakkige aders (nabij het huidoppervlak) hebben minder spierondersteuning dan diepe aders, waardoor ze eerder spataderen worden. Hoewel spataderen overal in het lichaam kunnen ontstaan, komen ze het vaakst voor in de benen en voeten, omdat staan en lopen de druk in de aders van het onderlichaam verhoogt.

Teleangiëctasieën lijken op spataderen, maar zijn veel kleiner. Deze kluwens van kleine bloedvaten net onder het huidoppervlak zijn meestal zichtbaar op de benen en het gezicht; ze worden ook wel ‘spider veins’ genoemd omdat ze een beetje lijken op een spinnenweb.

Mogelijke risicofactoren voor spataderen zijn:

• Leeftijd Aders verliezen hun elasticiteit naarmate u ouder wordt, en de kleppen in de aders verzwakken vaak ook.
• Geslacht: Spataderen komen vaker voor bij vrouwen, omdat vrouwelijke hormonen een ontspannende invloed hebben op de aderwanden te ontspannen, waardoor kleppen sneller gaan lekken. Hormoonbehandelingen, zoals anticonceptiepillen, kunnen ook het risico op spataderen verhogen.
• Genetica: Spataderen zijn vaak een erfelijke aandoening.
• Een zittende levensstijl: Langdurig zitten belemmert de bloedcirculatie door de benen.
• Elke aandoening die een verhoogde druk op uw benen of buik uitoefent,  zoals zwangerschap, obesitas, chronische obstipatie of staand werk.
• Beschadiging van de kleppen of de aders zelf, bv. door beenletsel.

Hoe weet ik of ik spataderen heb?

Spataderen zien er gewoonlijk uit als donkerblauwe of paarse snoeren net onder de huid; ze kunnen er gedraaid uitzien of op sommige plekken uitpuilen. Voor sommige mensen zijn ze slechts een cosmetisch probleem. Anderen kunnen symptomen ervaren, zoals:

• Vermoeidheid (zware benen)
• Beenpijn (branden, kloppen, spierkrampen)
• Zwelling van de onderbenen
• Jeuk of verkleuring rond de spatader

In sommige gevallen kunnen onbehandelde spataderen leiden tot ernstigere problemen, zoals ulcera (zweren) op de benen of cellulitis.

Hoe kan ik spataderen voorkomen?

• Beweeg regelmatig. Naast het behouden van een gezond gewicht, wat de belasting van de benen vermindert, kan lichaamsbeweging sterkere beenspieren genereren die uw aders kunnen helpen om bloed naar uw hart te stuwen. Het verbetert ook de algehele bloedsomloop.
• Vermijd langdurig zitten of staan. Hoewel dit in sommige gevallen gemakkelijker gezegd dan gedaan is, dwingt om het halfuur een korte wandeling maken uw lichaam om meer bloed naar uw hart te verplaatsen dan wanneer u zit. Als uw werk veel staan vereist, probeer dan regelmatig een zitpauze te nemen.
• Leg terwijl u zit uw voeten omhoog als dat kan – dit helpt de bloedstroom naar uw hart te bevorderen.
• Draag niet langer dan nodig hoge hakken of shapewear. Hoge hakken kunnen het terug stuwen van bloed naar het hart door uw kuitspieren minder effectief maken, terwijl shapewear de doorbloeding kan beperken en te veel druk op uw bloedvaten kan zetten.
• Steunkousen genereren daarentegen de “juiste” soort druk: ze drukken uw kuiten lichtjes samen om de bloedstroom omhoog te bevorderen. Als u vatbaar bent voor spataderen of langere tijd staande doorbrengt, kunnen steunkousen een goed idee zijn. Deze voorkomen dat bloed zich in de benen ophoopt.